Bart van den Bosch
Crisis, katharsis en wederopstanding. Het leven en denken van P.A. Sorokin
(UvA 1990)
Biografie van de Russisch-Amerikaanse socioloog/speculatieve geschiedsfilosoof Pitirim Aleksandrovitsj Sorokin (1889-1968), wiens wetenschappelijke, religieuze en politieke opvattingen in belangrijke mate bepaald zijn door de specifieke sociaal-culturele situatie waarin Rusland zich in de periode tussen 1860 en 1922 bevond.
Aan de hand van de driedeling religiositeit, politiek bewustzijn en wetenschappelijk denken, wordt eerst zijn jeugd besproken (hoofdstuk I). Daar manifesteert zich een religiositeit die weliswaar enkele keren op de achtergrond raakt, maar die altijd een sterke invloed blijft uitoefenen. Zijn politieke ontwikkeling wordt voornamelijk naar aanleiding van zijn ervaringen in de Russische revolutie besproken (hoofdstuk III). Een beschrijving van de ontwikkeling van de revolutionaire beweging in het 19de-eeuwse Rusland (hoofdstuk II) is een onmisbare voorwaarde om Sorokins politieke opvattingen en de implicaties daarvan voor zijn wetenschappelijke en religieuze ideeën naar waarde te kunnen schatten.
In de laatste twee hoofdstukken wordt beschreven hoe Sorokins ervaringen zich uitkristalliseren in zijn wetenschappelijk denken. Hier wordt duidelijk wat de kracht en wat de zwakte is van zijn macroscopische blik op het verleden.