Scriptiebank

Martijn Kleppe
Tot Icoon Verheven; Een onderzoek naar de verheffing van maatschappelijke gebeurtenissen tot fotografische iconen van de recente Nederlandse geschiedenis.
afstudeerscriptie (master thesis) Faculteit der Historische- en Kunstwetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2004
Scriptiebegeleider: Prof.dr. H.J.G. Beunders.

De mens is al vanaf de oertijd visueel ingesteld en ondanks het toenemende bombardement aan beelden heeft elke bevolking en elke generatie een set beelden die tot het collectieve geheugen behoort. Om verscheidene redenen is een zelfde groep aangetrokken tot deze beelden en kan deze beelden niet meer uit het collectief bewustzijn wissen. Dit soort foto's worden icoonbeelden genoemd. Wat voor beelden zijn dit? Hoe komen deze beelden in het collectief geheugen terecht? En wellicht nog belangrijker: wie bepaalt dat deze beelden te zien zijn? Deze laatste vraag is de centrale lijn van dit onderzoek.

De nadruk ligt op het proces hoe mensen deze beelden te zien krijgen. Het is opmerkelijk dat kranten maar ook geschiedenisboeken vaak dezelfde foto's afdrukken terwijl er ontzettend veel foto's beschikbaar zijn. Blijkbaar kiezen een aantal mensen uit deze enorme hoeveelheid foto's, onafhankelijk van elkaar dezelfde foto. In deze scriptie wordt door middel van interviews met redacteuren onderzocht waarom bepaalde foto's in jaar-, decennia-, en geschiedenisboeken zijn gepubliceerd. Deze samenstellers zijn de zogenaamde gatekeepers van de fotografie. Zij hebben immers besloten een foto van een gebeurtenis te plaatsen en hebben daarmee bewust dan wel onbewust een bepaald beeld gecreeërd van een gebeurtenis of periode uit de geschiedenis en daarmee meteen een beeld van de geschiedenis. Als kijker krijg je dus een voorstelling van een gebeurtenis of periode opgedrongen. Naast interviews is er een reconstructie uitgevoerd om te bepalen of het beeld dat de foto's oproepen in de geschiedenisboeken overeen komt met het beeld van de afgedrukte foto's in de kranten van drie steekjaren.

bijlagen op verzoek verkrijgbaar: martijnkleppe@yahoo.com