Diamantwandeling (1) Maatschappelijke positie van de arbeiders
De conjunctuurgevoelige diamantindustrie heeft korte periodes van grote bloei gekend die steevast gevolgd werden door dramatisch verval. Voor de grote groep diamantbewerkers betekende dit een onzeker bestaan. Het is dan ook niet verrassend dat vanuit deze beroepsgroep de eerste grote vakbond is ontstaan. In de negentiende eeuw leidde toenemend maatschappelijk bewustzijn tot de introductie van sociale woningbouw en publieke sanitaire voorzieningen (o.a. badhuizen). De wandendeling voert over het eiland Uilenburg waar de eerste stadssanering plaatsvond en waar tegenwoordig nog één van de grootste diamantfabrieken staat. Ook het maatschappelijke leven van de Joodse diamantarbeiders uit deze buurt komt tijdens de wandeling aan bod.

Diamantwandeling (2) Ontwikkeling van de industrie
De Weesperbuurt telt veel overblijfselen van de eens zo omvangrijke Amsterdamse diamantindustrie. De ontwikkeling van huisnijverheid naar grootschalige op stoom, en later op elektriciteit aangedreven fabrieken is nog duidelijk in het staartbeeld terug te zien. Ook de handel en het vakbondswezen hebben hun sporen nagelaten. De wandeling voert vanaf het hoofdkantoor van de Diamantwerkersbond (ANDB) in de Henri Polaklaan langs diverse diamantfabrieken, het hoofdkantoor van de Handwerkers Vriendenkring naar de Diamantbeurs aan het Weesperplein.

Joodse zorgstructuur in Amsterdam
Sinds de eerste vestiging van Joden in Amsterdam heeft zich een fijnmazige zorgstructuur ontwikkeld. De synagoge stond daarin centraal. Met de inkomsten uit de contributie en bijzondere belastingen, bij voorbeeld op kosjer vlees, konden voorzieningen worden getroffen voor ouderen, wezen en armlastige gemeenteleden. Ook in het onderwijs en de ziekenzorg voorzag de eigen geloofsgemeenschap. In het centrum van Amsterdam zijn nog veel verborgen verwijzingen naar deze zorgstructuur terug te vinden.

De Nederlandse herdenkingscultuur kritisch bekeken
Amsterdam kent honderden monumenten die verwijzen naar de oorlogstijd. Monumenten voor specifieke groepen slachtoffers (Joden, zigeuners, homo’s) zijn in de meeste gevallen verwezenlijkt na langdurige politieke strijd. Nieuwe inzichten hebben in die gevallen geleid tot veranderingen in de herdenkingscultuur.
In de voormalige Jodenbuurt staan veel monumenten, zoals de Hollandse Schouwburg, de Dokwerker, het Monument Kunstenaarsverzet, het Auschwitzmonument en het vrijwel vergeten Monument van Joodse Erkentelijkheid. Tijdens de wandeling worden deze en andere monumenten kritisch bekeken. De oprichtingsperikelen, de beeldtaal en overige achtergronden worden besproken. Daarnaast worden relaties gelegd naar oude en nieuwe vormen van herdenken, zoals het Monument op de Dam en het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland (www.joodsmonument.nl).

Joodse thema’s in het werk van Rembrandt
Een groot deel van zijn leven woonde en werkte Rembrandt in het hart van de Amsterdamse Jodenbuurt. Volgens de overlevering had hij goed contact met zijn Joodse buurtgenoten. Hij portretteerde Joodse notabelen, waaronder de arts Ephraim Bueno. Voor de uitgever Menasse ben Israël maakte Rembrandt een aantal bijzondere boekillustraties. En voor andere werken gebruikte hij veelal anonieme modellen uit de joodse gemeenschap. De wandeling geeft een impressie van de buurt in de tijd van de meester.