In de negentiende eeuw zien we in heel Europa belangrijke verschuivingen, zowel in de houding van de bevolking ten aanzien van sociale kwesties als in nieuwe technische mogelijkheden. Ook ons land, voor de eerste maal in de geschiedenis een koninkrijk der Nederlanden, zal tegen wil en dank moeten meedraaien met de ingrijpende veranderingen. Opnieuw zal Oranje op de bres staan.
De voordracht met dia's volgt de ontwikkelingen en de conflicten van de nieuwe monarchen en hun onderdanen in eigen land en de bevolking in de koloniën. De eerste eeuw van het onafhankelijke Nederland is door deze ontwikkelingen een boeiend onderwerp. We komen in aanraking met de burgerij en de schrijvers uit verschillende periodes; met ministers en de idealen van het koninkrijk. We horen van de veranderende opvattingen in de schilder- en bouwkunst. Het hofleven van de uitgebreide Oranje-Nassau familie zien wij in vele gedaanten en het wedervaren zal uitgebreid worden belicht.
Bij tijd en wijle was ons koninkrijk "Holland op zijn smalst ... " maar Nederland was tegelijk een land in vooruitgang gedurende een eeuw van grote spanningen en verschillen.