De Eerste Wereldoorlog heeft altijd veel minder historici, filmregisseurs en anderen geïnspireerd dan de Tweede, wellicht omdat hij veel minder wreed was, zich op minder terreinen afspeelde en ook niet zo spectaculair was.
De laatste jaren is daar een kentering in gekomen. Zelfs in Nederland, dat toen buiten schot bleef, zijn een 'Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog' en binnen het NIOD een werkgroep 'Nederland en de Eerste Wereldoorlog' opgericht. In 1990 verschenen er maar acht boeken, in 1997 al 75 over die oorlog en in 2002 bezochten 100.000 Nederlanders Verdun!
Het Ieperse museum 'In Flanders Fields' trekt bij ons vele geïnteresseerden aan .
Die toenemende belangstelling is wel terecht, want door de Eerste Wereldoorlog kwamen toch vier grote rijken ten val: het Duitse, Oostenrijkse, Russische en Ottomaanse. Het communisme kon wortel schieten in Rusland en het fascisme kon binnendringen in de verzwakte West-Europese democratieën. De VSA drukten voortaan hun stempel op Europa, de geëmancipeerde vrouwen en de stemgerechtigde arbeiders verwierven hun plaats in de maatschappij.
Luc De Vos bewerkte zijn boek van 1996, waarin hij zich concentreert op de militaire gebeurtenissen, slagvelden, gasaanvallen, slachtoffers, kerkhoven, monumenten, plaatsnamen, vooral dan in België Hij behandelt een massa onderwerpen: de aanloop, aanleiding, sterkte van de legers, de Duitse inval in België en Frankrijk, de oorlog op zee en vanuit de lucht, de technische aspecten, het leven aan het Westelijk en Oostelijk front, de muiterij in 1917, de strijd in en om de kolonies, de VSA en Rusland, de offensieven van 1918, de vredespogingen, de wapenstilstand, Koning Albert, het verzet in bezet België, de Frontbeweging en het activisme. Bij de nasleep staan het verlies aan mensenlevens, met Rusland (2 mln.) en Duitsland (1,8 mln.) op kop; verder de krijgsgevangenen, de kosten, gevolgen, de Vredesverdragen van Versailles en omgeving, de Volkenbond, de Russische revolutie en burgeroorlog.
In zijn nabeschouwingen beschouwt De Vos de politieke en economische toestand in de diverse landen van Europa, Turkije, Japan, de VSA en Afrika, de emancipatie van de vrouw en van de arbeiders en de militaire uitvindingen die de Tweede Wereldoorlog technisch mogelijk maakten.
De Vos mag dan een minder vlotte pen hebben dan bijvoorbeeld Sophie De Schaepdrijver, maar hij klopt bijna iedereen in precisie, accuraatheid, helderheid, overzichtelijke structuur en kennis van elke veld- of zeeslag in en buiten Europa.
Ook de vele (enkel zwart-wit) kaartjes, functionele foto's, prenten en tabellen bieden een schat aan didactisch materiaal en gegevens die je elders meestal niet aantreft. Een paar opmerkingen: de auteur legt niet uit waarom België in bezit kwam van Rwanda en Burundi (blz. 178 ) en ook niet waarom het aanspraken durfde maken op Nederlands Limburg en Zeeuws-Vlaanderen, hoewel Nederland vier jaar lang zoveel Belgische vluchtelingen onderdak en eten had gegeven. In de bibliografie mis ik Patrick Vanleene, 'Op zoek naar de grote oorlog' ( Koksijde, 2001). Het boek heeft verder geen register: dat is jammer, want er staan eindeloos veel namen van personen, plaatsen en gebeurtenissen in. Een woordenlijstje mocht er ook wel bij zijn.
De doelgroep dan: het is een must voor leraren, studenten geschiedenis en schoolbibliotheken en een aanrader voor alle anderen die in de Eerste Wereldoorlog geïnteresseerd zijn.