Bij het lezen van Suetonius' Keizers van Rome bekruipt een gevoel van voyeurisme de lezer. Zonder al te veel tijd te besteden aan hun politieke of militaire betekenis beschrijft Suetonius voornamelijk de intriges van de keizers, hun deugden, hun hebbelijkheden en - vooral - hun onhebbelijkheden, hun liederlijkheden en hun wreedheden. Alle heersers vanaf Julius Caesar tot Domitianus komen aan bod, de een uitvoeriger dan de ander. Slechts een enkeling komt er goed vanaf. De gruweldaden van de notoire dégénérés Nero en Caligula krijgen relatief veel aandacht, maar ook Tiberius, die toch gezien wordt als een van de betere keizers, wordt in zijn levensavond afgeschilderd als een perverse oude man met achtervolgingswaan.
Al met al krijgt men een weinig rooskleurig beeld van de keizers. De roddels en de smeuïge details vliegen over tafel. Sommige worden bevestigd door andere bronnen, aan andere hecht de schrijver zelf zijn twijfel. Hij schrijft ze echter wel op. Daardoor blijft de lezer blijft achter met het idee van het keizerlijk paleis als een poel des verderfs. Dat kan weer de indruk achterlaten dat de puinhoop ten paleize overeenkwam met die in de rest van het rijk. Maar alleen ten tijde van Caesar en Augustus werd het rijk verscheurd door verscheidene langdurige burgeroorlogen. De meeste latere veldtochten vonden buiten de grenzen van het rijk plaats en machtswisselingen waren slechts kortdurende veldtochten of paleisrevoluties. Zelfs het jaar 68, waarin na de dood van Nero maar liefst vier keizers de troon bestegen, was slechts een betrekkelijk korte periode van onrust.
In de discrepantie tussen de indruk die Suetonius wekt en de historische werkelijkheid ligt in wezen het grootste probleem van deze vertaling: een gebrek aan context. De huidige lezer heeft slechts beperkte kennis van de oudheid. Die is bij lange na niet genoeg om het werk van Suetonius goed te duiden. Suetonius geeft die context ook niet zelf, dus zal de vertaler of de uitgever dat moeten doen. Dit te meer gezien het feit dat het boekje wordt uitgegeven in de Salamanderreeks, een gerenommeerde en overigens bijzonder mooi uitgevoerde serie die bekende, merendeels literaire titels bevat. Een boek in deze serie is bedoeld voor een groot, algemeen publiek, niet voor een publiek van specialisten waarvan een uitgebreide achtergrondkennis verwacht kan worden.
In de Levens van Julius Caesar en Augustus komen bijvoorbeeld verschillende burgeroorlogen aan de orde, waarin verschillende personen en facties streden om de macht over het Romeinse rijk. Over deze burgeroorlogen laat Suetonius zelf weinig los. Hij gaat er vanuit dat zijn tijdgenoten op de hoogte zijn van hun vaderlandse geschiedenis. De periode van de burgeroorlogen is echter zelfs voor de specialist een ingewikkelde boel, laat staan voor de geïnteresseerde leek. Om de verwarring vooral niet te beperken heeft Suetonius het in de latere Levens ook wel eens over burgeroorlogen. Dat zijn echter betrekkelijk kleinschalige opstanden en muiterijen, niet te vergelijken met de grote burgeroorlogen uit de eerste eeuw voor Christus.
Hetzelfde probleem doet zich voor op een lager niveau. Zo gebruikt de vertaler op een zekere plaats het woord 'minderjarigheid'. Op zichzelf is dat niet fout vertaald - althans, in het Nederlands kun je niet zoveel anders - maar het behoeft op zijn minst een uitleg: een zoon bleef in het oude Rome officieel handelingsonbekwaam tot het eind van het leven van zijn vader. Deze bleef gedurende die tijd voor hem verantwoordelijk. In de gegeven context (Vespasianus 11) is deze informatie wel degelijk relevant:
De genoemde passage gaat er namelijk over dat Keizer Vespasianus bepaalt dat als een zoon geld leent bij een woekeraar als zijn vader nog leeft, de woekeraar de som niet mag terugvorderen, ook niet als de vader is gestorven. De zoon was namelijk bij het afsluiten van de overeenkomst formeel handelingsonbekwaam en deze is daarmee ongeldig. Zo wordt voorkomen dat gefrustreerde, volwassen mannen buiten medeweten van de familie om aan geld proberen te komen. Als het geld wordt teruggevorderd zou dat kunnen leiden tot de ondergang van de familie. De vader - en bij extensie de familie - is tenslotte verantwoordelijk voor het handelen van de zoon en zou het familiekapitaal moeten aanspreken om aan de betalingsverplichtingen te voldoen.
De vertaling van Suetonius' Keizers van Rome is op zichzelf goed. Toch valt er over de stijl van de vertaler wel wat te zeggen. Soms zijn de zinnen nogal lang en aan de formele kant. Dat is een onderbouwde keuze. Suetonius was literair gezien geen groot licht en gebruikt soms lange en moeilijke zinnen. Daarnaast neigt het geschreven Latijn daar sowieso al toe. Toch kan men de discussie aangaan of de vertaler niet de taak heeft om in een dergelijk geval de tekst zo leesbaar mogelijk te maken. Zeker in dit geval: het is geen wetenschappelijke spiegelvertaling. Bij een dergelijke vertaling dient de vertaling zo dicht mogelijk bij het origineel te blijven, ook als dat ten koste gaat van de leesbaarheid. In dit geval echter gaat het om een vertaling voor een publiek dat leest voor zijn plezier. Dan dient de stijl van het origineel naar mijn mening ondergeschikt te zijn aan de leesbaarheid. Eerlijkheidshalve dient overigens gezegd te worden dat het aantal te lange of te ingewikkelde zinnen beperkt is. Het is in de meeste gevallen ook niet echt storend.
Ondanks de bovenstaande punten van kritiek is deze uitgave van Suetonius zeer behoorlijk. Hij ziet er mooi uit en voor het grootste deel loopt de tekst goed. Het punt van kritiek omtrent de context blijft echter staan. Op sommige punten is een stevige achtergrondkennis noodzakelijk voor een goed begrip van de tekst en dat kan niet van iedere lezer worden verwacht. Een historische inleiding en een iets uitgebreidere uitleg van bepaalde begrippen zou het boek daadwerkelijk verbeteren.