Maurits van den Boogert en Jan Jonker Roelants (red.), De Nederlands-Turkse betrekkingen. Portretten van een vierhonderdjarige geschiedenis .Hilversum, Verloren, 2012, geíllustreerd, 141 pagina’s, ISBN 978-90-8704-292-9, € 16,-
Regelmatig is er aanleiding om een gebeurtenis of een relatie te herdenken of te belichten. In het recente verleden passeerden diverse jaren de revue waarin stilgestaan kon worden bij 400 jaar sinds of 400 jaar relaties met. Zo vierden we in 2002 dat het 400 jaar geleden was dat de V.O.C. werd opgericht en in 2009 stonden we stil bij vier eeuwen relaties tussen Nederland en Japan. “Dit jaar, 2012, staan Nederland en Turkije stil bij de 400-jarige onderlinge diplomatieke betrekkingen. In het kader van deze viering vinden in Nederland en Turkije tal van culturele activiteiten plaats”, aldus de website van het Prins Bernard Cultuurfonds.
Wat mij vooral verbaast, is het feit dat er pas tijdens het 12-jarig bestand sprake is van diplomatieke contacten, terwijl de Spanjaarden tussen 1568 en 1612 toch regelmatig aanvaringen met de Ottomanen hadden waar de Republiek in wording haar voordeel mee kon doen. Onder het motto: de vijand van mijn vijand is mijn vriend, werd in 1602 wel al voorzichtig een toenaderingspoging gedaan, maar daar werd de eerstkomende 10 jaar niet op gereageerd. Zo komen we dus bij 1612 en de contacten, zoals gezegd in vredestijd ontstaan, hadden dan ook geen militair karakter maar hadden vooral met handel en diplomatie te maken.
Ter gelegenheid van dit 400-jarig diplomatiek contact tussen Nederland en Turkije is er een bundel verschenen. Deze bundel bevat, inclusief inleiding, 20 bijdragen. In tijd vormen zij een dwarsdoorsnede van de vier eeuwen contacten over en weer. Zo zijn er de reisverslagen van Nederlanders die door het Ottomaanse rijk trokken. Zo wordt er stilgestaan bij de komst van Turkse gastarbeiders met hun gezinnen in de tweede helft van de vorige eeuw en de daarop volgende groeiende culturele uitwisseling. Maar we eindigen met een zestal interviews over het hedendaagse Turkije en zijn plaats in Europa en de rest van de wereld. We gaan dus van de drempel van de 17e eeuw tot in de actualiteit en zelfs de toekomst. Behoort Turkije toe te treden tot de Europese Unie? Welke rol kan het spelen in de regio?
De samenstellers zijn erin geslaagd om aan de hand van biografische portretten en interviews een verrassend levendig beeld te schetsen van Turkije en Nederland en hun onderlinge relatie in de afgelopen vier eeuwen, gezien door de ogen van tijdgenoten. Deze bundel leest vlot weg, is boeiend en leerzaam en zou eigenlijk verplichte kost moeten zijn voor studenten politicologie en bestuurskunde en voor ambtenaren bij de meeste departementen.
Drs. Paul Hendriks
meesterpaul@gmail.com
Trefwoorden:
Europa, Turkije, Nederland, Nieuwe tijd, Nieuwste tijd, Politieke geschiedenis, Sociaal-economische geschiedenis, Diplomatie